1982

Stroef maar interessant vraaggesprek met de gewezen president van Catalonië Carles Puigdemont

Nederlandse voorgenomenheid in de Stadsschouwburg

Typische combinatie, daar in de Amsterdamse Stadsschouwburg op 2 oktober. Gast was Carles Puigdemont, de gevluchte president van Catalonië. Hij was uitgenodigd om door Yoeri Albrecht te worden geïnterviewd, onderbroken door dialogen uit historische literatuur, opgelezen door acteurs. Yoeri’s vooringenomen vragen veroorzaakten tegen het einde van de ‘voorstelling’ tumult bij het publiek, dat voor een groot deel uit Catalanen bestond.

• Het integrale vraaggesprek met voordrachten
• Een dag later bezocht Puigdemont de UVA. Catalanen waren hier aanmerkelijk positiever over.

 

ij Yoeri Albrecht bespeurde ik weer dezelfde vooringenomenheid, die de Nederlandse pers bijna altijd zo ontsiert, als het Catalonië betreft. Hoewel niet direct geuit, bleek duidelijk dat hij als interviewer een rabiate tegenstander was van het onafhankelijkheidsstreven. Dat kan - zelfs als interviewer - maar laat het je vragen niet beïnvloeden.

Woede

Eigenlijk vond ik het startthema ‘woede regeert in onze huidige samenleving’ al ongelukkig met betrekking op de Catalanen, die ik onmogelijk kan associëren met opgewonden buiten controle geraakte massa’s. Recent had ik bezoek van een man die - zoals helaas al mijn familie en kennissen - het onafhankelijkheidsstreven van de Catalanen maar onzin vond. Maar hij was verbluft over hun geweldloosheid - met name op de eerste oktober van vorig jaar. Toen ik meedeed aan de krakersacties in mijn stad destijds, toen ging het er bepaald anders aan toe bij de demonstraties.

Brexit

Yoeri Albrecht vroeg zich af, of een stemming over onafhankelijkheid van Catalonië alleen binnen Catalonië plaats had moeten vinden. Dit gaat toch heel Spanje aan? Alle Spanjaarden zouden daar toch over moeten stemmen?
Puigdemont riposteerde dit, door aan te stippen dat dat ook gold voor de stemming in Engeland over de Brexit, die heel Europa aangaat maar dat de beslissing toch terecht uitsluitend bij de Britten heeft gelegen.

Baltische staten

Zelf had ik wel een ander voorbeeld in gedachten: de Baltische Staten. Zouden die ooit onafhankelijk zijn geworden als heel de Sovjet-Unie daarover had mogen stemmen? Ja, maar Rusland, dat was een dictatuur, dus dat was terecht eenzijdig., kreeg ik altijd als reactie. Ho, dus als Rusland een brave democratie was geweest, dan hadden de Balten zich dus niet mogen afscheiden?
Een staat die zich decennia of eeuwen schuldig heeft gemaakt aan de onderdrukking van een regio of volk, zou daar juist coulant moeten zijn, als die staat haar democratische waarden en geweten serieus neemt! Je kunt dan hooguit zeggen Jongens, dit is een heel gedoe. We vinden het heel treurig dat jullie je afscheiden, maar jullie staan wel in je recht.

‘Nationalisme’

Wat ook telkens terugkwam bij de interviewer was de kreet ‘nationalisme’ als het Catalonië betrof. Daar stoorden de Catalanen zich mateloos aan. Zij voelen zich geen nationalisten. Van nationalisme zijn de Catalanen onder Franco decennia lang juist het slachtoffer geweest. De Catalaanse politici ligt die tijd ook nog vers in het geheugen. Van nationalisme en intolerantie, zoals je het wel bij de regeringen in Polen en Hongarije aantreft heb ik nooit iets ervaren. Wij Catalanen met een zucht naar onafhankelijkheid zijn zeer gemengd, aldus Puigdemont.
Dat weet ik: ik ken diverse Catalanen, uit een gemengd huwelijk. Toch zijn zij in hun mening over onafhankelijkheid niet minder resoluut; en dat geldt zelfs voor de niet Catalaanse ouder! Het is eerder Spanje dat tot elke prijs haar staat bijeen wil houden.
Los daarvan: ik heb menig Duitsers horen zeggen dat Nederland eigenlijk te klein is voor onafhankelijkheid en dus bij Duitsland had moeten horen. Als je dat als onzinnig bestempelt, ben je dan een nationalist? Dat je vanweg je eigen identiteit een eigen staat wil, hoeft dus nog niet te betekenen dat je een nationalist bent.

‘Beledigend’

Een ander voorbeeld van de afkeer van de interviewer van de Catalaanse zelfbeschikking was het steeds herhalen van zijn vraag in diverse variaties of Puigdemont met zijn onafhankelijkheidsstreven geen geweld bij de partijen zou uitlokken - ook bij zijn ‘eigen mensen’. Puigdemont vond deze vraag eigenlijk beledigend ten opzichte van de Catalanen. Zij demonstreren al zeven jaar op geweldloze wijze voor hun zaak. Als u die vraag zeven jaar geleden had gesteld, had ik hem nog kunnen begrijpen, maar nu slaat die nergens meer op, was vrij vertaald zijn antwoord.

Burgeroorlog

Zou u u zelf het kwalijk nemen als het onafhankelijkheidsstreven zou uitlopen op een burgeroorlog?, was een van de laatste vragen van Yoeri Albrecht. Kreten van ontzetting uit de zaal. Wat ik wel kan begrijpen. Dat was echt ronduit kwetsend ten opzichte van een bevolkingsgroep die zo prat gaat op haar pacifistische instelling!
Dat Yoeri Albrecht dit kwetsende karakter van die vraag niet door bleek te hebben bleek wel uit zijn reactie: Er moet met toch iets van het hart over het publiek hier. Wat u zegt over het nationalisme van de Catalanen. Dat het zo tolerant is en zo goed voor de minderheid. Ik geloof niet dat iedereen zo tolerant is dat die een gespreksleider weet te waarderen dat die kritische vragen stelt. Dat lever mij niet het idee op, dat dit nationalisme alleen maar tolerant is. Waarmee hij als gespreksleider eigenlijk alleen maar zijn eigen voorgenomenheid aantoonde en een gebrek aan besef van het verschil tussen kritische en kwetsende vooringenomen vragen. Een interviewer hoort te handelen uit echte nieuwsgierigheid en hoort geen vechtgesprek te gaan voeren vanuit zijn eigen mening. Dixit Ellen Blazer en Nico Scheepmaker.

Overigens volgde op de opmerking van Yoeri Albrecht een fors applaus. Vermoedelijk was de andere helft van de zaal gevuld met Spanjaarden. Het feit dat toch na afloop van de avond in de hal geen enkel onvertogen woord is gevallen, getuigt dan toch maar mooi weer van een tolerante en vreedzame houding van het Catalaanse publiek.

Op de trap

Overigens moet mij verder ook iets heel anders van het hart. Mijn zetel in de loge zat zo krap op de rij voor me, dat ik gedwongen werd tot een ‘manspreading’. Toen ook nog bleek dat ik door een vooruitstekend balkon boven mij de vertaling van Puigdemont’s beginspeach op het grote scherm op het podium niet kon zien, besloot ik maar op een de trap bij een van de deuren te gaan zitten. Daar overzag ik alles en kon ik ook mijn benen strekken. Toch had ik voor dei 20 euro entree wel wat meer comfort verwacht.

Trekzak

Bij Catalaanse bijeenkomsten in Nederland neem ik altijd heimelijk mijn trekharmonica mee. Achteraf was het jammer dat ik na de voorstelling direct weg moest om de trein en tram naar huis te halen, want ik had nog graag in hal de boel op stelten gezet met l’Estaca en Els Segadors, ‘nationalistische’ liederen, die eigenlijk hier niet hadden mogen ontbreken.

• Programma-info, met een biografie van Carles Puigdemont.

• Idem, zoals uitgedeeld
  Bekijk of Download dit document.

Impressie op NPO Radio 1 Journaal op 3 oktober 2018.

• Verslagje op website NPO.
• De website van De Balie in Amsterdam

• © Eduard Bekker
  Niets op deze site waarvan de rechten bij mij berusten mag worden overgenomen zonder mijn toestemming.

< Terug   > Home     > Thema’s       > Catalonië         > Puigdemont in De Balie

Disclaimer • Over cookies • Mastodon